Aarogya Minds LogoAarogya Minds

મન ની ગરમી

Dr. Bipin Patel4/21/2025
મન ની ગરમી
D

By Dr. Bipin Patel

D.P.M.
ઉનાળા માં હવામાન ના તાપમાન ના પારા સાથે મન ના પારા ની પણ ચિંતા કરીએ.

ઉનાળા માં ગુસ્સો કેમ વધે છે?

મનોચિકિત્સક તરીકે, મેં ઘણીવાર મૂડ પેટર્ન માં ઋતુજન્ય ફેરફાર જોયેલા છે. ગરમ ઉનાળાના મહિનાઓમાં ચીડિયાપણું, હતાશા અને ગુસ્સા માં વધારો એ રસપ્રદ અવલોકનો પૈકીનું એક છે. જ્યારે આપણે ઘણીવાર ઉનાળાને "વેકેશન" અને "સૂર્યપ્રકાશ" સાથે સાંકળીએ છીએ, ત્યારે તે એવી ઋતુ પણ હોઈ શકે છે જ્યાં ગુસ્સો વધુ સરળતાથી ભડકે છે. પણ શા માટે?

1. ગરમી અને મગજ: રાસાયણિક ફેરફાર

શરીર અને મગજ સંતુલન જાળવવાનો પ્રયત્ન કરે છે, અને આ સંતુલન માટે ભારે ગરમી પડકાર બની શકે છે. ઊંચું તાપમાન ડિહાઇડ્રેશન, ઊંઘમાં ખલેલ અને કોર્ટિસોલ (સ્ટ્રેસ હોર્મોન) સ્તરમાં વધારો તરફ દોરી શકે છે. આ શારીરિક તાણ આપણા ગુસ્સા માટેના થ્રેશોલ્ડને ઘટાડે છે અને લાગણીઓને અસરકારક રીતે નિયંત્રિત કરવાની આપણી ક્ષમતાને ઘટાડે છે.

2. ઊંઘનો અભાવ અને મૂડ

ઉનાળાની રાતો, ખાસ કરીને પૂરતી ઠંડક વિનાની , ઊંઘની ગુણવત્તાને ગંભીર અસર કરી શકે છે. ઊંઘનો અભાવ ભાવનાત્મક અસ્થિરતા, ચીડિયાપણું અને આવેગ સાથે ગાઢ રીતે જોડાયેલો છે. નબળી ઊંઘને ​​કારણે નાની-નાની નિરાશાઓનું સંચાલન કરવું પણ મુશ્કેલ બને છે.

3. ભીડ, અવાજ અને અતિશય ઉત્તેજના

ઉનાળા માં સામાજિક મેળાવડા, ભીડભાડવાળી જગ્યાએ જવાનું અને મુસાફરી કરવાનું થાય છે - અવાજ અને આંતર વ્યક્તિત્વ તણાવ સંવેદનશીલ વ્યક્તિઓને વધુ અસર કરી શકે છે. ચિંતા રોગ,ચંચળતા,અથવા મૂડ ડિસઓર્ડર ધરાવતા લોકો માટે, આ અતિશય ઉત્તેજના ગુસ્સો ભડકાવવા અથવા ચીડિયાપણ ને ઉત્તેજિત કરી શકે છે.

4. સૂર્યપ્રકાશ અને મૂડ શિફ્ટ

જ્યારે સૂર્યપ્રકાશ સેરોટોનિન ને વધારે છે અને સામાન્ય રીતે મૂડ સુધારે છે, ત્યારે વધુ પડતું એક્સપોઝર સંતુલનને બગાડી શકે છે. અતિશય પ્રકાશ અને ઊર્જાનો વિરોધાભાસ ઉશ્કેરાટ પેદા કરી શકે છે, ખાસ કરીને બાયપોલર ડિસઓર્ડર જેવા મૂડ ડિસઓર્ડર.જ્યાં ઉનાળો મેનિયાક અથવા મિશ્ર સ્થિતિઓને પણ ઉત્તેજિત કરી શકે છે.

5.શરીરનો ઉત્કલન બિંદુ

જ્યારે તાપમાન વધે છે, ત્યારે તમારા શરીરનો તણાવ પ્રતિભાવ શરૂ થાય છે. ગરમી તમારા હૃદયના ધબકારા વધારે છે, ઊંઘની ગુણવત્તાને અસર કરે છે અને તમારા નર્વસ સિસ્ટમને ઓવરડ્રાઇવ માં ધકેલી દે છે. ગરમી દરમિયાન હોસ્પિટલ ઇમરજન્સી રૂમ વધુ આક્રમક વર્તન અને ઝઘડાઓ થતા જોવા મળે છ

6.બાળકો અને ઉનાળો

માતાપિતા ઘણીવાર તેમના બાળકોને ઉનાળાના વેકેશન દરમિયાન વધુ ગુસ્સે થતા જુએ છે. આનું એક કારણ છે: વિક્ષેપિત દિનચર્યાઓ, વધુ પડતો સ્ક્રીન સમય, ઊંઘનો અભાવ અને વધુ પડતી ગરમી સૌથી શાંત બાળકને પણ નિયમન કરવામાં અવરોધ લાવી શકે છે. પુખ્ત વયના લોકો પણ આનો અનુભવ કરે છે -.

ઉનાળાના ગુસ્સાનું સંચાલન: થોડી ટિપ્સ

હાઇડ્રેટેડ અને ઠંડા રહો: ​​પીવા અને શરીરને ઠંડુ રાખવા માટે પાણીની શક્તિને ઓછી ન આંકશો.વોટર એલાર્મ મોબાઈલ માં મૂકી ને દર કલાકે થોડું થોડું પાણી પીવું જોઈએ.નારિયેળી પાણી,છાશ,લીંબુપાણી પણ સારા ઉપાય છે.

ઊંઘને ​​પ્રાથમિકતા આપો: પડદા, પંખા અથવા કૂલર નો ઉપયોગ કરો

આછા રંગ તેમજ સુતરાઉ કપડાં પહેરવા જોઈએ, ટોપી,છત્રી, ગોગલ્સ નો ઉપયોગ કરવો જોઈએ..

તમારા ટ્રિગર્સ જાણો: તણાવ બાબતે જાગૃત રહો. જ્યારે તમને તમારો ગુસ્સો વધી રહ્યો હોય ત્યારે નિયંત્રણ મેળવવા માટે યોગ અને મેડિટેશન નો સહારો લો

બને ત્યાં સુધી બપોરે ૧૨ થી ૫ વચ્ચે બહાર નિકળવાનું ટાળવુ જોઈએ.

પચવામાં સરળ તેમજ તાજું ભોજન લેવું જોઈએ.

પાણી માં તરવું,ચાલવું(સાંજ અથવા વહેલી સવાર) એ ગુસ્સા ને કાબુ કરવા માટે સારા ઉપાય છે

ઘર ની આસપાસ વધુ માં વધુ વૃક્ષો વાવવા જોઈએ.

તારણ

ઉનાળો તણાવનો સમય હોવો જરૂરી નથી. ગરમી અને અતિશય ઉત્તેજના આપણા મનને કેવી રીતે અસર કરે છે તે સમજીને, આપણે ભાવનાત્મક રીતે સંતુલિત રહેવા માટે સક્રિય પગલાં લઈ શકીએ છીએ. ગુસ્સો ફક્ત એક સંકેત છે અને જ્યારે આપણે તેને અગાઉ થી જ સંભાળી લઈએ છીએ, ત્યારે આપણે અંદરની આગને ઠંડી કરી શકીએ છીએ. રોજિંદી કાર્યશૈલી માં તેમજ વ્યવહાર માં તકલીફ લાગે તો નજીક ના મનોચિકિત્સક નો સંપર્ક કરવો જોઈએ.

Found this useful?
Share with others:
Not related to Mental Health?Flag this article as inappropriate
Follow us for regular updates
D

Dr. Bipin Patel

D.P.M.

Interested in Deaddiction. Interested in Addiction free society. Done advance in Deaddiction from NIMHANS Banglore

Latest Blogs

Thumbnail for The War Within

The War Within

Why the battle against terror also demands a reckoning with our own fears, values, and history!

Read More
Thumbnail for યુદ્ધની છાયામાં Post Traumatic Stress Disorder (PTSD): મૌન ઘા અને એની અસર

યુદ્ધની છાયામાં Post Traumatic Stress Disorder (PTSD): મૌન ઘા અને એની અસર

જ્યારે યુદ્ધનો ઉલ્લેખ થાય છે, ત્યારે આપણે બંદૂકો, સરહદો અને રાષ્ટ્રીયતા વિશે વિચારી લઈએ છીએ. પણ યુદ્...

Read More
Thumbnail for વહેમ ની દવા ના હોય ?

વહેમ ની દવા ના હોય ?

ડિલ્યુઝન ( વહેમ / શંકા ) : ડિલ્યુઝન એ એવી ખોટી માન્યતા છે જે વાસ્તવિકતા, તાર્કિકતા કે પુરાવા સામે હ...

Read More
Thumbnail for ઊંઘ (નિંદર) ની સમસ્યા અને તેને દૂર કરવાની સહેલી રીતો

ઊંઘ (નિંદર) ની સમસ્યા અને તેને દૂર કરવાની સહેલી રીતો

ઊંઘ શું છે અને તે શા માટે જરૂરી છે? ઊંઘ એ એક કુદરતી પ્રક્રિયા છે જેમાં શરીર અને મન આરામ પામે છે. ...

Read More
Thumbnail for The Child's Mind and Academic Pressure — Understanding, Challenges, and Solutions...

The Child's Mind and Academic Pressure — Understanding, Challenges, and Solutions...

Introduction: The Stress-Filled Childhood of Today......... Academics……Competition……Success…… Thes...

Read More
Thumbnail for How to Manage Stress After 12th Board Results – A Simple Guide”

How to Manage Stress After 12th Board Results – A Simple Guide”

The day of results can feel like a rollercoaster. For some, it's a moment of joy and celebration. Fo...

Read More
Thumbnail for Social Media's Dark Side: Misha Agarwal's Tragic loss

Social Media's Dark Side: Misha Agarwal's Tragic loss

Influencer Misha Agarwal's tragic suicide underscores social media's severe mental health impact. It...

Read More
Thumbnail for The Never-Fading Shadow of Terror: Psychological Trauma Across Generations

The Never-Fading Shadow of Terror: Psychological Trauma Across Generations

Terrorism's immediate violence fades, but a deeper wound persists: psychological trauma echoing acro...

Read More
Thumbnail for આઈપીએલ અને જુગાર: એક ચિંતાજનક સંયોજન

આઈપીએલ અને જુગાર: એક ચિંતાજનક સંયોજન

ઇન્ડિયન પ્રીમિયર લીગ (આઈપીએલ) એ માત્ર ક્રિકેટનો તહેવાર જ નથી, પણ એક મોટો વ્યાપાર પણ છે. દર વર્ષે ઉત્...

Read More
Thumbnail for From Code to Consciousness: Why Your Brain Is the Most Fascinating Software

From Code to Consciousness: Why Your Brain Is the Most Fascinating Software

Explore how neuroscience, psychiatry, and philosophy reveal the mysteries of the mind. Learn how thi...

Read More

Blogs by Dr. Bipin Patel

Thumbnail for ઊંઘ (નિંદર) ની સમસ્યા અને તેને દૂર કરવાની સહેલી રીતો

ઊંઘ (નિંદર) ની સમસ્યા અને તેને દૂર કરવાની સહેલી રીતો

ઊંઘ શું છે અને તે શા માટે જરૂરી છે? ઊંઘ એ એક કુદરતી પ્રક્રિયા છે જેમાં શરીર અને મન આરામ પામે છે. ...

Read More
Thumbnail for How to Manage Stress After 12th Board Results – A Simple Guide”

How to Manage Stress After 12th Board Results – A Simple Guide”

The day of results can feel like a rollercoaster. For some, it's a moment of joy and celebration. Fo...

Read More